wtorek, 29 grudnia 2015

Rodzajniki w jezyku niemieckim



Rodzajnik- w języku niemieckim większość rzeczowników poprzedzanych jest rodzajnikiem der, die das (męski, żeński i nijaki)który zgadza sie w liczbie i przypadku . Rodzajnik odmienia się regularnie przez przypadki tak wiec polecam  od początku uczyć się rzeczowników wraz z rodzajnikami. Pomijając rodzajnik będziecie mieć duży problem przy odmianach.


DER, DIE,  DAS dla liczby pojedynczej- to rodzajnik określony i używamy go wtedy gdy mówimy o czymś, o kimś gdy już coś wiemy na temat rzeczy lub osoby.

DIE - dla liczby mnogiej. 


EIN, EINE- to rodzajnik nieokreślony i używamy go gdy mówimy o danej rzeczy czy osobie po raz pierwszy. Ein dla rodzaju męskiego i nijakiego w liczbie pojedynczej oraz eine dla rodzaju żeńskiego w liczbie pojedynczej.
Rodzajnik nieokreślony nie istnieje dla liczby mnogiej.

Rodzajnik zerowy- kiedy rodzajnik pomijamy


Rodzajnik określony występuje przed rzeczownikami, które są znane nam lub osobie, z która rozmawiamy, są bliżej określone lub była o nich mowa wcześniej.

Die rote Bluse ist sehr schön-  czerwona bluzka jest piękna 
Die Sonne scheint- słonce świeci
Das ist das Auto meines Vater - To jest auto mojego ojca


Przed rzeczownikiem poprzedzonym najwyższym stopniem przymiotnika lub liczebnikiem porządkowym.

Die Weichsel ist der längste Fluss Polens.- Wisła jest najdłuższą rzeka w Polsce.
Ich habe das schönste Geschenk bekommen- Dostałam najpiękniejszy prezent. 

Przed imionami, nazwiskami, nazwami własnymi, (miasta, części świata, rzeki, góry itp) poprzedzonymi przydawką. 


Das heutige Berlin sieht sehr modern aus. Dziś/dzisiejszy/ obecnie Berlin wygląda bardzo nowocześnie. 

Der junge Mozart war ein sehr kränkliches Kind. - Młody Mozart/Mozart za młodu  był bardzo chorowitym dzieckiem.

Przed nazwami państw i krain geograficznych występujących w rodzaju męskim, żeńskim lub tylko w liczbie mnogiej 

die Türkei - Turcja
der Irak - Irak 
die Schweiz - Szwajcaria 


ODMIANA RODZAJNIKA OKREŚLONEGO



MASKULINIUM- M
FEMININUM- F
NEUTRUM- N
PRULAR  - Pl
NOMINATIV - N
DER
DIE
DAS
DIE
GENITIV  - G
DES
DER
DES
DER
DATIV  - D
DEM
DER
DEM
DEN
AKKUSATIV - Akk
DEN
DIE
DAS
DIE


WAŻNE   Rodzajnik określony  może łączyć sie z niektórymi przyimkami, tworząc jeden wyraz.

  

zu + der = zur - zur Polizei gehen- iść na policje

zu + dem = zum -zum Beispiel -na przykład

von + dem = vom – vom Vater etwas bekommen – dostać cos od ojca

in + das = ins -  ins Kino gehen -  iść do kina

in + dem = im – im Kino sein – być w kinie

auf + das = aufs -  aufs Auto legen- położyć na samochodzie   ( w samochodzie)

an + dem = am – am Fenster stehen – stojąc przy oknie


Pamiętajcie, ze nie wszystko tłumaczymy dosłownie w języku

polskim mówimy: mieszkam na trzecim pietrze, 

a w języku  niemieckim... Ich wohne im dritten Stock,

gdybyśmy chcieli dosłownie to tłumaczyć wyszłoby, ze

mieszkamy w trzecim pietrze. 

Dane zwroty odmieniamy przez przypadki tak jak w polskim,

idę do kina, wychodzę z kina , jestem w kinie z tym, ze 

deklinacja wygląda trochę inaczej jak w języku polskim, jest 

tego mniej, ale trochę bardziej skomplikowane, poniżej 

znajdziecie kilka przykładów dotyczących stanu spoczynku i ruchu- czynności:) 


Rodzajnik nieokreślony

Występuje przed rzeczownikami, o których mówimy pierwszy

raz, o których nic bliżej nie wiemy, których nie było 

mowy we wcześniejszych zdaniach. 

Er kauft eine Flasche Wein - on kupuje butelkę wina(jakąś- nie wiemy jaka)
Ich möchte heute einen Film sehen- Dzis chce obejrzeć film (jakiś film) 

W wyrażeniach z es gibt  (rzeczownik zawsze w bierniku Akk)

Es gibt zu Mittag eine Suppe-  na obiad jest zupa
Gibt es in unserer Stadt ein Kino? jest w naszym mieście kino?

Przed rzeczownikami pełniącymi w zdaniu funkcje orzecznika:

Die Katze ist ein Tier- Kot jest zwierzęciem
Die Wolga ist ein Fluss- Wolga jest rzeka

ODMIANA RODZAJNIKA NIEOKREŚLONEGO


MASKULINIUM- M
  FEMININUM- F
  NEUTRUM- N

BRAK
LICZBY
MNOGIEJ
NOMINATIV - N
EIN
EINE
EIN
GENITIV  - G
EINES
EINER
EINES
DATIV  - D
EINEM
EINER
EINEM
AKKUSATIV - Akk
EINEN
EINE
EIN



Rodzajnik zerowy występuje:

Przed rzeczownikiem z rodzajnikami nieokreślonymi w liczbie mnogiej

Wir kaufen Autos - kupujemy samochody
Im Kino haben wir laut Chips gegessen-  w kinie jedliśmy głośno chipsy

Przed rzeczownikami niepoliczalnymi (metale, materiały, minerały itd)
oraz materiałowo bliżej nieokreślonymi 

Gold ist ein teures Edelmetall- Złoto jest drogim metalem szlachetnym 

Przed imionami i nazwiskami

Peter und Anna essen Eis - Piotr i Ania jedzą lody
Herr Gothe hat gestern ein Fahrrad bekommen- Pan Gothe dostał wczoraj rower. 

Przed nazwami państw, miast,  części świata,   które są rodzaju nijakiego

Finland lliegt in Europa- Finlandia lezy w Europie
Berlin ist die Hauptstadt Deutschland- Berlin jest stolica Niemiec.


Po wyrazach określających masę lub długość 

Nimm doch ein paar Taschentücher mit, du hast doch Schnupfen!
Masz katar, weź ze sobą trochę chusteczek higienicznych! 
Wez kilka chusteczek higienicznych przecież masz katar!

Wenn du Pudding essen willst, dann musst du 1 Liter Milch kaufen.
Jeśli chcesz zjeść pudding musisz kupić litr mleka.
Musisz kupić litr mleka, jeśli chcesz zjeść pudding.

Przy rzeczownikach z zaimkami- najczęściej to one przejmują funkcje rodzajnika

Meine Mutter hat mich sehr lieb- Moja mama bardzo mnie kocha
Mein Vater ist der tollste Vater der Welt- Moj ojciec jest najlepszy na świecie

Przed rzeczownikami, które poprzedzone są liczebnikiem głównym lub przysłówkiem wenig, viel ( mało, dużo)

Die Kinder sollten viel Obst und Vitamine essen. Dzieci powinny jeść dużo owoców i witamin.

In unsrem Haus wohnen insgesamt 10 Familien- W naszym domu mieszka łącznie (razem) 10 rodzin.

Przed rzeczownikami, które poprzedzone są przydawką 
w dopełniaczu 

Daniels Freundin ist 2 Jahre älter als er.  Przyjaciółka Daniela jest dwa lata starsza jak on/ od niego.

Przed zawodem, narodowością - jeśli nie są bliżej znane 

Mein Vater ist Arzt- moj tata jest lekarzem.
Ihr neuer Freund ist Deutscher- Jej nowy przyjaciel jest niemcem

Sie ist Polin, obwohl sie schon so lange in den USA wohnt. Ona jest Polka choć w USA żyje już tak długo. 




RODZAJ MESKI – MASKULINIUM


Rodzaju męskiego są :

  • Rzeczowniki oznaczające istoty męskie(ludzi zwierząt)

der Man, der Löwe, der Hahn

  • Nazwy por roku, miesiecy, dni, por dnia, strony swiata, wiatrow:

der Frühling, der Sommer, der Dienstag, der Osten, der Süden

  • Nazwy  szczytów  górskich i jezior

der Vesuv,  der  Baikalsee

  • Rzeczowniki o zakończeniach:

ig- der König

ing- der Hering

er- der Lehrer, der Bruder

en- der Garten,  der Boden

  • Rzeczowniki  odczasownikowe

der Leser, der  Hörer, der  Sprecher

  • Rzeczowniki pochodzenia obcego zakończone na :

Or- der Humor, der Motor, der Lektor

Ismus- der Kapitalismus , der Mechanismus


Trochę przykładów  rzeczowników rodzaju męskiego 


kończące się na -e:

der Hase       zając

der Beamte      urzędnik

der Kunde       klient

der Kollege     kolega

der Knabe       chłopiec

der Junge       chłopiec

der Zeuge       świadek

der Löwe        lew

der Affe        małpa



kończące się na -e i oznaczające narodowość:

 der Brite      Brytyjczyk
der Bulgare     Bułgar

der Franzose    Francuz

der Chinese     Chińczyk

der Däne        Duńczyk

der Deutsche    Niemiec

der Pole        Polak


pochodzenia obcego z końcówkami -ent, -ant, -at, -ist:

 z końcówką -ent
der Assistent    asystent

der Student      student

der Präsident    prezydent

der Patient      pacjent

z końcówką -ant

der Praktikant   praktykant

der Lieferant    dostawca

der Elefant      słoń

der Passant      przechodzień

der Laborant     laborant

z końcówką -at

der Soldat     żołnierz

der Kandidat   kandydat

der Stipendiat stypendysta

der Diplomat   dyplomata

z końcówką -ist

der Polizist     policjant

der Tourist      turysta

der Optimist     optymista

der Artist       artysta



 oraz niektóre rzeczowniki jednosylabowe np.:


der Herr           pan

der Held           bohater

der Mensch     człowiek

der Nachbar    sąsiad

der Bauer         chłop

der Bär             niedźwiedź

der Fürst          książę

der Prinz          książę



Na szczególną uwagę zasługuje wyraz der Herr (pan), który w liczbie pojedynczej otrzymuje końcówkę -n a w liczbie mnogiej -en. Oto wzór odmiany:



przypadek       liczba pojedyncza      liczba mnoga

Nominativ

mianownik    der Herr                    die Herren

Genitiv

dopełniacz   des Herrn                   der Herren

Dativ

celownik     dem Herrn                   den Herren

Akkusativ

biernik      den Herrn                   die Herren






 RODZAJ ŻEŃSKI-  FEMININUM



Rodzaju żeńskiego sa :

  • Rzeczowniki oznaczające istoty żeńskie ludzi i zwierząt

Die Frau, die Kuh

 WYJĄTKI: das Weib, das Mädchen, das Fräulein, das Mädel, das Huhn,  das Schaf

  • Nazwy drzew, owocow i kwiatow:

die Eiche (dab) die Buche(buk) die Fichte (świerk) die Pflaume (śliwka) die Birne (gruszka) die Tulpe (tulipan)

WYJĄTKI: das Veilchen (fiolek) der Ahorn (klon)  das Maiglöckchen (konwalia) der Apfel (jabłko)

Der Pfirsich(brzoskwinia)

  • Nazwy wiekszosci rzek:

Die Donau, die Weichsel, die Wolga, die Elbe

  • Rzeczowniki zakończone na : -ei,- heit,- keit, -schaft, -ung, -in

Die Bücherei, die Möglichkeit, die Schülerin, die Versicherung

  • Rzeczowniki pochodzenia obcego zakończone na:

-ie, -ik, -ion, -tät, -enz, -anz, -ur

Die Energie, die Komödie, die Nation, die Literatur , die Toleranz


RODZAJ NIJAKI- NEUTRUM


Rodzaju nijakiego sa :

  • Rzeczowniki oznaczajace osoby i zwierzęta młode

Das Kind, das Kalb, das Lamm

  • Rzeczowniki  zakończone na -nis lub -sal 

das Gefängnis , das Schicksal

  • Nazwy metali

Das Gold, das Eisen, das Messing

WYJĄTKI: der Stahl, die Bronze




Dativ i Akkusativ łączą się z określeniami  miejsc i ruchu.

Dativ odpowiada wtedy na pytanie WO? GDZIE? Stosujemy gdy opisujemy stan spoczynku

Akkusativ  odpowiada na pytanie WOHIN? DOKAD? Stosujemy gdy opisujemy ruch, czynność 



PRZYKLADY :



Gehen(isc) , fahren (jechać)- wohin?

Ich fahre zur ( zu der)  Schule – Jadę do szkoły ,

 ich gehe in die Schule  

Ich gehe in das Zimmer- die do pokoju



Ligen (leżeć) wo?



Das Buch liegt auf dem Tisch- Książka leży na stole

Der Saft liegt auf dem Sofa – Sok leży na sofie



Legen (kłaść) wohin?

Ich lege das Buch auf den Tisch- kładę książkę na stole



Stehen(stac) wo?


Die Tasse steht auf dem Regal- filiżanka stoi na regale.

6 komentarzy:

  1. Jeżeli uczymy się samodzielnie j. niemieckiego, to warto jest po pewnym czasie sprawdzić nasze postępy w nauce. Doskonałym narzędziem do tego celu są specjalne testy poziomujące https://lincoln.edu.pl/krakow/wybierz-test/. Za ich pomocą dowiemy się na jakim stopniu zaawansowania się znajdujemy. Pytania zawarte na teście skutecznie sprawdzą nas pod kątem zasobu słownictwa, gramatyki, czy znajomości struktur leksykalno-gramatycznych.

    OdpowiedzUsuń
  2. Ten komentarz został usunięty przez autora.

    OdpowiedzUsuń
  3. Bardzo fajne wyjaśnienie tak naprawdę podstawowych rzeczy jeżeli chodzi o język niemiecki. Osobiście ja sobie cenię naukę z audio kursów do języka niemieckiego https://www.jezykiobce.pl/s/108/audio-kursy-do-niemieckiego i jak na ten moment mogę się pochwalić już większą znajomością słówek oraz zwrotów.

    OdpowiedzUsuń
  4. Bardzo fajny wpis. Pozdrawiam.

    OdpowiedzUsuń
  5. Akurat ja nigdy nie uczyłem się tego języka i od zawsze był mi najbliższy język angielski. Właśnie dlatego również chcę, aby moje dzieci uczyły się angielskiego od najmłodszych lat. Już chodzą do jeden ze szkół językowych https://earlystage.pl/pl/nasze-szkoly/pomorskie i co chwilę widzę postępy w nauce.

    OdpowiedzUsuń